Nё njё nga takimet e perjavёshme tё intelektualёve
fterjot nё Parlamemntin e tyre, shrimtari i njohur fterjot Sulejman Mato ju
drejtua tё pёranishmёve nё atё takim si mё pshtё: Me sa di unё rapsodi i shquar
fterjiot Isuf Avreci ka bёrё dhe shumё bejte e vjersha tё tjera tё cilat nuk i
dimё tё gjitha, por fatmirësisht, miku im dhe i gjithë fterjotёve Feksor
Shkurti, më tregoi se ai ёshtё duke i mbledhur dhe sё shpejti do i shihni tё
botuara nё librin e tij “Fterra nё
Histori” - Enciklopedinё e saj tё cilin ёshtё duke e pёrfunduar. Feksori si
kryeredaktor i gazetёs “Fterra jonё” si botues e si aktivist i pa lodhur për
Fterrën, por edhe autor i shumё poezive e publikimeve pёr fshatin e tij e mё
gjerё, po bёn njё punё shumë tё madhe e tё lavdёrueshme pёr Fterrёn dhe pёr
gjithë fterjotёt. Mendoj se kёto dhunti i ka nga shpirti, karakteri e talenti i
tij, por edhe sepse ai ёshtё nip nga fisi i nderuar e i dëgjuar i Gjonikajve,
tё cilёt kanё bёrë emёr e histori duke filluar nga Islam Gjonika, Selim
Gjonika, Hidajet Gjonika etj. Nё pёrfundim tё takimit e bisedёs Feksori na
premtoi se tekstin e plotё tё kёsaj kёnge lapidare, Cili je ti more burrё, do
ta kёrkonte dhe do ta gjente si dhe do ta botonte nё gazetë bashkё me titujt e
rreth 10 bejteve e poemave tё shkrojtura nga Isuf Avreci. Kёto vargje e kjo
kёngё ka mbi 80 vjet qё kёndohet nga disa grupe polifonike labe, nё raste
festivalesh folklorik e festash, pёrfshi edhe vallen e bukur labёrishte tё
kёnduar nga grupi polifonik i Vranishtit e grupe tё tjerё, por edhe nga disa
kёngёtarё tё tjerё si Aurela Gaçe etj. Interesante ёshtё qё kjo kёngё e cila
prej kaq vjetёsh pёrcillet brez pas brezi dhe kёndohet shpesh, por qё askush
nuk e pёrmend dhe thotё se cili ka qenё autori i vёrtet e kёtyre vargjeve kaq brilante.
Sa herё qё kjo kёngё prezantohet e kёndohet, mjaftohen duke thënё sё kёto
vargje vijnё nga gurra popullore e Labёrisё.! Nё fakt kёto vargje e kanё
autorin e vёrtetё tё tyre dhe ai ёshtё rapsodi e vjershёtori i talentuar
fterjot Isuf Avreci i cili ka shkrojtur me dhjetra bejte, vjersha e poema, por
qё fatkeqёsisht ato nuk janё shkrojtur e ruajtur tё gjitha. Kjo ёshtё mungesё e
pa falshme e atij brezi, por edhe hoxhallarёve tё shumtё fterjot qё dinin
shkrim e kёndim, si dhe e disa studjuesve, historianёve, shkrimtarёve dhe
intelektualëve fterjot. Sigurisht qё edhe ish Instituti i Kulturёs Popullore nё
Tiranё nё ato vite, nuk i ka evidentuar dhe shkrojtur vjershat dhe krijimtarinё
e shumё bejtexhinjve, rapsodёve e vjershёtorёve tё shquar sikurse ka qenё edhe
Isuf Avreci. Fakti qё disa nga vargjet e vjershёs, “Cili je ti more burrё” janё
vendosur nё kolanёn zanore tё filmit tё madh shqiptar “Nёntori i Dytё”e cila
ёshtё kёngё e kёnduar nga grupi polifonik I Vranishtit tё Vlorёs, tregon edhe
njё herё pёr vёrtetёsinё, vlerёn dhe jetgjatёsinё e kёtyre vargjeve si dhe pёr
mёnҫurinё dhe forcёn e mendimit dhe talentit natyral tё autorit tё saj. Bejtet,
vjershat dhe poemat e tjera tё Isuf Avrecit tё cilat po i mbledh dhe do tё botohen
nё librin e Feksorit janё:
- Bejti i Isufit; Histori nё vargje me
72 strofa shkrojtur nё vitin 1921;
- O Maro o bija jonё, kushtuar
heroinёs fterjote Maro Kondja; 1913
- O anadartё ju shoftё fara me 46
strofa, 1924;
- Bejti i Garibit, 1923;
- Hodua me vervelenё; - Shqipёria nё
gёzim;
- Gazetёs qё u shkrojt nё gjuhёn
shqipe,1921;
- Ismail Qemalit,1923;
- Kёnga e Mbretit etj.
Dihet qё Fterra jonё, historikisht e
brez pas brezi, ka nxjerrur e ka patur shumё bejtexhinj e vjershёtor tё
talentuar sikurse kanё qenё; Isuf Avreci, Hariz Mero, Shaqo Mita, Xheladin
Shkurti, Taro Gjoni i parё, Idris Hizmo, Rustem Elezi, Mehdi Dusha, Ile Zeneli
Dhuli, Nurçe Gjoni, Beqare Mita, Mustafa Mehmeti, Haxhi Gjoni, Bastri Dauti,
Shefqet Shkurti, Lazo Kofina, Haxhi Shkurti etj. Ështё gabim i pa falshёm qё ne
fterjotёt si pasardhёs tё tyre, nuk e kemi shkrojtur dhe botuar gjithё atё
krijimtari tё tyre popullore kaq tё bukur. Ndёrsa vargjet origjinal dhe teksti
i plotё i kёngёs “Cili je ti more burrё” tё cilёn e kemi edhe objekt tё kёtij
shkrimi, tё cilёn Feksori e kёrkoi dhe gjeti e qё do ta botojё bashkë me kёtё
shkrim timin janë:
CILI JE TI MORE BURRË
O, Qemal, kur të përzunë
Kur të rrethosi Turqia
Me disa para ç’të zunë
Erdh e të mori gjemia.
Brenda në Paris të shpunë
Atje ku qe katimia
Se ç’u ngrit Krajli në gjunjë
Krajlesha po dhe e bija.
- Cili je ti more burrë
që na vjen nga Shqipёria ?
-Unë jam Ismail Qemali
Prapa më vjen historia.
Të lutem nëmë një vulë
Që të vuloset kufia,
Kam ardhё pёr kёtё punё
Se dua vatanet e mia.
-Të shtatë vulat ti dhamë
Po s’deshi të vulos’ Turqia,
-Do vulos’ se s’është punë
Se është e jona Shqipëria.
Nga Prishtina gjer nё Shkup
Dhe e gjithё Çamëria
Sazani e Karaburuni
Janë vatanet e mija…
- Isuf Avreci, -Fterrё, jenar 1913
Mustafa Avreci
Maro Daut Kondja (Pikturё)
Feksor
Shkurti, Kryeredaktor i gazetës “Fterra Jonë”