Kemi dhënë të gjithë një fjalë,
Jemi lidhur
besa besë,
Një shqiptar po
mbeti gjallë,
Gjuha Shqipe
kurrë s’do vdesë!
Këto janë vargje të
Naimit të madh, që mësues Bedriu na i recitonte në ç’do orë mësimi letërsie. Shikojeni
me vëmëndje këtë foto. Sa bukur, thjesht dhe pastër, ashtu si dhe zemra e
tyre rreh. Këtu janë nxënësit e klasës së pestë të shkollës 9 vjeçare “Shuko
Dalipi” në Nivicë të
Kurveleshit dhe mësuesi kujdestar Bedri Lopa, bir i po këtij
fshati.
( Në foton që shikoni ulur nga e majta, Alush Kuka, Xhevahir Gjoni, Engjëllush Sejdiu,Dallëndyshe
Bega, Mentor Ruci, Sabri Kuka. Lart djathtas, Vezir Balili, Jaho
Xhebro, Pilot Bega, Sadik Hazizi,
Vladimir Kadena, Novruz Lila, Asllan Shabani, Koçi Koçiu, Aziz Ruçi, Vito
Lila, Dona Matuka, Fajke Dajko,
Engjëllush Xhoshi, Dhurata Xhufi, Vito Balili,
Behare Lopa, Vito Matuka,
Aferdita Hoxha, Engjellushe Hita, Beho Lena,
Engjellushe Shehu, Sanie Bresho, Mësuesi Bedri Lopa Avdul Kacupi. Shënim.(Në këtë foto mungojnë emrat e
dy personave që ju, që do ti lexoni do ti dalloni e do ti idendifikoni) Mësuesi është ithtarë i të menduarit, se karakteri i nxënësit dhe
formimi i personalitetit të tij, është proces i mëndjes. Kryesore është se
mësuesi duhet të hyjë në realitetin e nxënësve. Kjo do të thotë se ai duhet të
njohë deri në detaje nga ç’familje vjen nxënësi, cila është fizionomia sociale
e saj, si është organizuar jeta në familje, cili është autoriteti më i lartë në
familje, roli arsimor e edukativ i familjes etj. Ai duhet gjithmonë ta mbajë
ndezur flakën e kërshërisë dhe mobilitetin kreativ të nxënësve. Kryesore është
se ai duhet të hyjë në realitetin social të nxënësve. Edukata fillon në shtëpi,
vazhdon në shkollë, ndërsa e prish rruga. Vetia e veçantë e mësuesit është
t’i frymëzojë nxënësit në procesin e të
nxënit. Për këtë qëllim ai përdor të kaluarën e tij, fëmijërinë, traditën,
kulturën familjare, kujtimet. Të gjitha këto, kur bëhen pjesë e punës
pedagogjike reflektohet edhe frymëzimi. Mësuesit duhet të ndihen të nderuar që
janë pjesë e ngritjes së nxënësve, ashtu si në këtë foto, ku mësimdhënësi Bedri
Lopaj është shkrirë një me nxënësit, me qëllim që ta bëjnë shoqërinë më të
barabartë me, më shumë vlera dhe të
mirë. Po le të kthehemi pak tek jeta dhe aktiviteti i mësimdhënësit Bedri Lopa.
Ai u lind në Nivicë të Kurveleshit më, 28 Janar 1948 në një familje tejet të
varfër. Erdhi në jetë nga dy prindër të urtë, punëtorë, fjalëdashur e të përkushtuar, nga Hitua dhe
Filxhanja, e bijë e Nexhip Matës nga
Gusmari. Bedriu ishte fëmija i parë, gëzimi i parë edhe pse në tejskamje, prindërve u shëndriste fytyra. Pas tij do të
vinin në jetë, Baftjari, Xhelili, Nexhipi, Zelko, Ikmeti, Beharja, Kajo, dhe
Manja. U mbush hauri plot. Edhe këtu në malësi të Kurveleshit jeta gëlon, ashtu
si vetë historia e kësaj Krahine. Bedriu arsimin shtate vjeçar e kreu në
vëndlindje, më pas do të rregjistrohej në gjirokastër ku do të stjudonte për
gjuhë letërsi dhe do të përfundonte në shkollën “Jani Minga “ në Vlorë. Vëndi
kishte nevojë për kuadro. Kështu një mëngjes gri, kur qielli duket sikur është
përthyer midis natës dhe ditës, ai do të fillonte punën si mësimdhënës në shkollën e Nivicës. Ishte i pasionuar për
letërsinë. Pas tre vite punë ai do të kryente shërbimin e detyruar ushtarak. Pas
përfundimit ai do të rikthehej sërish në shokllën e Nivicës në mësimdhënje.
Bedriu lexonte por mundësitë ekonomike i kishte të pa mjaftueshme, ndaj edhe pse i dilte e
drejta e studimit, ai nuk kishte mundësi
financiare, për ta vazhduar shkollën. Ai krahas punës në shkollë, aktivizohej edhe në jetën sociale. Ai do të caktohej në detyra shoqërore, në organizata të ndryshme. Për disa kohë,
ai punoi si sekretar i “Komunës
Kurvelesh”. Ishte njeri i drejtë dhe i ndershëm. I tillë do të kujtohet në
breza.!
Mesonjesi i parë në
fshatin Lekdush. Atdhetar aktiv i shoqatës “Vatra” dhe gazetar i
“Diellit”, në Boston
SINAN TARE KERPI
Gjuha shqipe, më e
lashta në kontinentin plak, është visari
më i
çmuar që ka krijuar geni shqiptar. Eshtë pikërisht ky gen me të cilin shqiptari ka ruajtur idenditetin dhe
pastërtinë e gjuhës dhe të rracës,
është një fosil i gjallë i pellazgjishto-ilirishtes. Kjo rrugë e
gjatë dhe me shumë sakrifica, do të ndiqej edhe nga atdhetarët e trevës së Labërisë. Vitet e para të shekullit XX,
do të ngelen si shkallët e fundit
të daljes nga errësira në dritë. Mësuesi i shqipes në “Robert kolegjin e Stambollit” I Madhi Sali Nivica kërkonte hapjen e
shkollave shqipe edhe në trevën malore
të Kurveleshit. Të njëjtën gjë
kërkonte edhe Sinan Kërpi dhe shumë patriotë të
tjerë. Sinan Kërpi kthehet nga mërgimi dhe çel shkollën e parë shqipe në fshatin Lekdush pas asaj të Nivicës dhe Progonatit. Sinan Kërpi u lind
në Lekdush të Kurveleshit më, 5 Qershor
të vitit 1880, në një periudhë
të ndritur të historisë
tone, atë të
Lidhjes së Prizerenit. Ky shekull
i shkëlqimit të rilindasve tanë, të burrave të
kombit. Sinani u lind në një kohë, kur fjalët dritë, dituri, liri, komb, atdhe, u
ndien më me force, në
ndërgjegjen kombëtare. Në gusht
të vitit 1890 Sinanin e merr i ati,
Tarja i cili në atë periudhë
të vështirë, bashkë
me disa fshatrë të tjerë Lekdushash, shkuan dhe punuan në Janinë. Në
fshatin Mosare të Janinës Sinani
do të fillojë shkollën dhe do të përfundoje pesë klasë
me rezultate të larta. Kur ishte
në vitin e tretë të
shkollës, Sinani do të kalonte pjesën më të
trishtë të jetës, babai i tij
ndahet nga jeta. Menjëherë, ai do
të kalonte në kujdestarinë e ungjit të tij,
Nezim Kërpi. Ky burrë i nderuar pas përfundimit të pesë
vjeçares duke parë dëshirën e
Sinanit e rregjistron në gjimnazin e
famshëm “Zozimea” për të përfunduar edhe këtë me rezultate të larta. Në shënimet e tij, gjatë
kohës që jetoi në fshat Sinani kujton: Në
prill të vitit 1919, pas 10
vjetësh në mërgim, në Amerikë
u ktheva bashkë me disa
bashkëfshatarët e mi. U dëshpërova shumë
për gjëndjen e rëndë ekonomike e më
shumë, për mungesën e shkollës
shqipe. Prandaj në vjeshtë, 22 nëntor
1922 vendosa për të hapur shkollën
shqipe në Legdush. Për këtë, mu desh të
shkoja disa here, në Tepelenë dhe tre here në
Vlorë, ku u takova me prefektin Said (Seit) Qemali (Shurdhi) të
cilin e njihja pak që kur isha
në shkollë në Janinë. Në
këtë kohë vëndi ishte në okupacionin e Italisë. Edhe pse u përpoq shumë për të
nxjerrë vendimin, por gjënte pengesa nga guvernatori Italian i cili kërkonte që tu mësohej edhe gjuha italiane. Kur prefekti
më vuri në djeni për këtë, ai i thotë. Ҫ’thua kështu
zoti Said, nuk mjafton që na kanë zënë vendin,
por duan dhe shkollë, të na
ndërrojnë gjuhën. Por Saidi i përgjigjet: -
Nuk do jetë e largët dita,
që ti shporrim këta okupatorë. Dhe më tha se, vendimin do ta nxjerrim me hir apo
pahir dhe përgjigjen do ta marrësh pas tre ditësh në Tepelenë. Duke e falenderuar këtë burrë
të nderuar, u nisa për në Tepelenë,
për të pritur vendimin. Isha ulur
në kafenenë e Ramo Totos nga Lekdushi. Aty më vjen një karabinier shqiptar dhe me lajmëron se më kërkonin në
nën/prefekturë. Aty më priste nënprefekti Sulo Shehu dhe sekretari
Sulo Bektashi. Pasi më pritën duke qeshur me thane:- Urime Sinan, do na
qerasësh se erdhi urdhëri telegrafik nga Vlora që, në Lekdush do hapet shkolla dhe ti do te jesh
mësuesi i parë. U gëzova pa masë dhe u nisa në Lekdush,
ku ja dorëzova urdhërin Kryesisë
dhe pas tre ditësh u nisa për të marrë
ca libra abetare tek mësonjësi Kol Kamesi, por gjeta belanë, se ai më dha dhe ca libra italisht, por unë
i refuzova dhe i thash ne nuk kemi mësuar akoma shqipen. E hapa shkollën
më, 22 nëntor 1919, ku u regjistruan 64
nxënës djem dhe vajza. Në fillim e hapëm
shkollën në haurin e Mete LLapit, e
pastaj në atë të
Belul Zenelit. Nxënësit e paë ishin, Bilush Shehu, Axhem Shehu, Nehat
Serjani, Memo Gaxhaj, Luto Shehu etj. Nxenesit ishin të zellshëm për të mësuar. Nuk zgjati shumë dhe disa nga
fshatarët duke mos e kuptuar rëndësine e shkollës thane
se Sinani e bëri shkollën Amerikë
të dytë. Kjo sepse ai paguhej 250 lireta nga qeveria. Një ditë disa bashkëfshatarë kishin shkuar në shkollë ku ishin fikur zjarrin dhe i kishin
nxjerrë nxënësit jashtë. Takova Rakip Xhekën dhe Shaqo Karanin dhe
pasi I pyeta , ata më thane
se kemi marrë urdhër nga
Karabinieria e Progonatit që ta mbyllim.Takova
kryetarin e karabinerisë dhe më tha se nuk kam djeni, Aty kuptova se veprimi i
bashkëfshatarëve ishte i pamatur dhe pasi ikën karabinierët, fajtorët erdhën dhe mu lutën, që ti falja. Duke më ardhur keq për veprimin e nxituar nga mos
dija vendosa ta lej këtë çështje dhe
të vazhdoj mësimin Kushtet ishin të vështira,
libra nuk kishin. Pas kësaj me grupin e pare u nisëm në
Luftën e Vlorës dhe mësues në fshat do te vazhdonte Muharrem Mullai.
Grupi
te rejave Legdush Pamje
nga Legdushi
