Historia e Kallaratit është e mbushur
plot me akte trimërie e heroizmi, ashtu si gjithë historia e trevës së Labërisë
dhe e krejt Shqipërisë. “Kallarati, fshat i paktë/ trima burrat, trime gratë” –
thotë poeti. Populli i Kallaratit nuk e ka pranuar dhe nuk e ka duruar
asnjëherë sundimin dhe pushtimin e huaj. Edhe në korrikun e 1914-ës, populli i
Kallaratit nuk mund t’i duronte dot andartët grekë, të cilët donin të pushtonin
dhe shkatërronin fshatin tonë. Në këtë qëndresë dhanë jetën 5 dëshmorë:
Hyso Balil Xhaferi,
Murat Avdul Demiri,
Çelo Maliq Boshi,
Dervish Sali Maçi,
Ramadan Hoxha, dhe u plagosën tetë
bashkëfshatarë të tjerë: Cane Demir Demiri, që vdiq nga plagët e marra, Rexhep
Bego Mataj, Lulo Abaz Gjoni, Nebo Qejvani, Isa Sejdin Petani, Fein Çelo Strati,
Demir Avduli Demiri, Xhebro e Hito Boçaj. Shumë të mëdha qenë dëmet materiale.
Andartët dogjën e bënë shkrumb e hi me gjithë ç’kishin brenda të gjitha
shtëpitë, u grabitën afro 1500 kokë bagëti të imta, mjaft qe, lopë e kuaj.Fshati
u dogj, por historia mbeti atje në ata troje, që sot njihen me toponimin
"Fshati i Djegur", e me të drejtë i takon të marrë statusin e
"Qendrës Historike" Kanë kaluar jo pak vite, por 111 të tillë, dhe
jeta e kontributi i tyre kujtohet me mjaft krenari, ashtu siç kujtohet jeta dhe
vepra e gjithë dëshmorëve kallaratas të Luftës së 1920-ës, Luftës Antifashiste
Nacionalçlirimtare e deri te dëshmori i fundit i periudhës së demokracisë, të
cilët e kanë radhitur Kallaratin përkrah fshatrave të tjerë të Vlorës, Labërisë
dhe krejt Shqipërisë si kontribues të lirisë dhe pavarësisë së popullit tonë.