loader
Loading...
PJESE NGA AKTIVITETI HODO NIVICES (BEQOHITAJ)

Në vitin 1846 acarimi i kontraditave midis popullit shqiptar dhe pushtuesve arriti kulmin. Zbatimi me forcë i reformave centralizuese turke e detyrojë popullin tonë për një kryengritje tjetër popullore. Nevoja e luftës bëri të ringjallej përsëri një besëlidhje e krahinave kryengritëse.Në këtë vit u organizua një Kuvend lebërish në vëndin e quajtur Toroninё të fshatit Zhulat për të përcaktuar masat që do të merreshin për tu bërë ballë hordhive turke dhe për të bojkotuar zbatimin e reformave të tanzimatit në vendin tonë. Duke zbatuar vendimet e marra në këtë kuvend, në verën e vitit 1847 shpërtheu kryengritja e përgjithshme anti-turke. Forcat kryengritëse, të drejtuara nga Gjolek Kuçi dhe Hodo Nivica u drejtuan për në Delvinë, ku pasi dëbuan administratën turke, morën qytetin. Pas kësaj sulmuan Butrintin, që gjithashtu ra në duar të kryengritësve. Th.Ippen , P.Aravantinos dhe gazeta ruse e asaj kohe “Lajmet e Petërsburgut “pohojnë se kjo kryengritje drejtohet nga një Komitet Kombëtar ku udhëudheheqësit kryesore të Labërise Hodo Nivica, Gjolek Kuçi e Çelo Picari u lidhën me udheheqësit e krahinës së Vlorës dhe me Rrapo Hekalin.

“ Ne Kurvelesh tre nishanë,

Bëjne harb me padishanë,

Çelo Picari i pare

Gjolek Kuçi me pallë

Hodua që mban kalanë…”               

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      Sipas këtyre burimeve Rrapo Hekalit ju caktua si front lufte Qafa e Sinjës afër Beratit, Hodo Nivicës, Delvina dhe Qafa e Peshkëpisë në Gjirokastër ndërsa Gjolek Kuçit, Kurveleshi dhe Bregdeti .

Në brigje te Kamenica                                                                 

 Bën dyfek Hodo Nivica…

Kjo kryengritje që fillojë nga gryka e Kuçit , menjëherë u përhap në gjithë labërinë. Në Mallakaster dhe në Berat luftonte Rrapo Hekali dhe Tafil Buzi, ndërsa Gjirokastra mbahej e rrethuar nga forcat e udhëhequra nga Gjolek Kuçi e Hodo Nivica .

Ç′u ngrenë , shokë , ç′u ngrenë

Kuç , Kallarat e Bolenë

Treqint Niviciot levenë

Në 28 gusht 1847 këto forca u ndeshën në luftime të përgjakëshme me forcat turke të nisura nga Thesalia për t′i ardhur në ndihmë këtij garnizoni. Këto luftime u zhvilluan në fshatin Dholanë në veri të Janinës ku turqit u thyen nga forcat kryengritëse. Rruga e Janinës ishte e hapur. Sipas Aravantinos, Janina do të  kishte rënë në duart e kryengritësve, sikur këta të mos kishin hequr dorë nga ky aksion, aksion për shkak se morën vesh se Reshat Pasha me një ushtri të madhe turke ishte drejtuar kundra Rrapo Hekalit. Luftime të mëdha u zhvilluan kundër forcave turke në Palavli të Delvinës, zona ku forcat kryengritëse komandoheshin nga niviciti Hodo Nivica :

 Hodo Beu i Kalasë

E rreh topi kumbarasë

Kumbaraja me zinxhirë

Nizam dymbëdhjetëmijë

Ranë pellgut në Delvinë…”

Duke parë se kjo kryengritje po merrte përmasa të mëdha Porta e Lartë u detyrua të dërgonte forca të shumta me në krye serasqerin e Rumelisë Reshat Pashën :

U mbush deti me pamporë

Nje pasha me tre taborë

S′e dine me kë luftojnë

Me Gjolek Kuçin thonë

Gjolek e Hodo Aliu

Në dorë palla ç′u ngriu

More djemt e Kurveleshit

Me pallë luftuat sheshit

O halldup shallvare gjërë

Në të zënça dot guberë

Do ta bëj si tjetër herë…

 


Armiku mbas 6 muaj luftime la në fushën e betejës rreth 2000 të vrarë e të plagosur. Me përjashtim të të moshuarve dhe fëmijeve, që u grumbulluan nëpër gryka e male për ti shpëtuar masakrimeve të ushtrisë turke të gjithë banorët e tjerë iu përgjigjën thirrjes së kryengritësve:

Kurvelesh krye të ngrini

I madh e i vogël të dili

Burra e gra armë të vini

Vjen dushmani po t΄i bini

Asnjë të gjallë mos lini

Pas shtypjes së kësaj kryengritje turku mori masa nga më të  egrat për të shuar çdo vatër rezistence në Labëri. Ai dogji fshatra të tëra, ndër të cilat edhe ato të Kurveleshit, vrau , preu e torturojë pa mëshirë të gjithë kundërshtarët e këtij sundimi. Disa nga krerët e lëvizjes që ranë në duart e tyre u vranë barbarisht ose u internuan shumë larg atdheut, si në Tresane e gjetkë. Por megjithatë shumë kryengritës të tjerë, me armë në dorë, u arratisën maleve, duke i vazhduar përpjekjet e tyre në mënyrë të shkëputur kundër okupatorëve osmanllinj. Sipas Aravantinos, Hodo Nivica me forcat që e pasonin kalojë nga ana e Delvinës, kurse Gjoleka lëvizte sa andej këtej nëpër gjithë krahinën. Turqit bënë çmos për t΄i hedhur në dorë, gjallë a vdekur këta kapedanë  të mëdhenj të kësaj kryengritje. Por së fundi këta dy kapedanë ranë në duar të armiqëve dhe u internuan në anadoll. Por duke u nisur nga rrethanat e kohës ku shtetet ballkanike kërkonin pavarësinë nga Turqia, përpjekje të cilat ndërthureshin me synime grabitqare ndaj vëndit tonë sidomos të Serbisë e Malit të Zi, e detyrojë Portën e lartë që në vitin 1849 të shpallë amnisti ndaj kapedanëve të kryengritjes së vitit 1847. Midis tyre edhe Hodo Nivicën e Gjolek Kuçin, të cilët jo vetëm i fali por në  vitin 1852 u detyrua t′u besonte detyra komanduese në veri të Shqipërise kundër forcave serbe e malazeze : Në luftrat kundër qëllimeve grabitqare të Malit të zi të knjaz Nikollës kontributi i Hodo Nivicës dhe Gjolek Kuçit ishte i madh. Forcat malazeze gjatë vitit 1852 filluan sulmin për pushtimin e qytetit te Shkodrës duke i ndarë forcat në dy drejtime, në veri të liqenit të  Shkodrës, në Kërnicë, ndërsa një pjesë tjetër nga mali i Taraboshit. Në ndihmë të malësoreve shkuan luftëtarët e Labërisë e të bregdetit të udhëhequra nga Hodo Nivica, Zenel Gjoleka, Gjikë Thanasi, Halim Toto etj. Lufta në fillim fillojë në zonën e Kërnicës e pastaj u zgjerua dhe nga krahu i Taraboshit ku luftonin trimat e Hodo Nivices.

Do qaj unë Labërinë

Për Çelon që mbet në Athinë

Gjolek kordhë këqinë

Bashkë me Hodo Alinë

Njeri Rjekë tjetri Cetinë

Për të mbrojtur kufinë

Qaj e qaj moj Këndrevicë

E lartë mbi male gjithë

Qaj për drerin e Shqipërisë

I shkreti Hodo Nivicë

Që bën dyfek në Podgoricë

Bëm ja bëjn e dot se vrisnë

Plumbat mbi të s′kolisnë

Rrobat e shkreta ja grisnë…..


Në këngët e bukura popullore pasqyrohet qartë vllazërimi i shqiptarëve që pavarësisht nga krahina, kur bëhej fjalë për mbrojtjen e vendit nga pushtuesit , populli shqiptar bëhej nje grusht i vetëm:

Hodua me gjith′ Gjolekë

Me trima toskë e gegë

Iu ngjitën malit perpjetë

-Ik , o Niko , se të zunë

Brënda në Rekë t′u funë

Reka me kulla të larta

Nga Cetina dukej flaka……


Zenel Gjoleka u vra në luftime, dhe sipas këngës popullore edhe në momentin e vdekjes, i plagosur rëndë, nuk pranojë që të binte i gjallë në duar të armikut :

Shuaip të kam djalë

Jam lavosurë në ballë

Mos më le në ta të gjallë

Hiqma kokënë me pallë!

Dhe Shuaipi përgjigjet:

Ç’thua kështu Zenel-a’

Këtu mbet’ dhe imija’

Bashkë të na bëjnë varrë

Se pa tij s’kthenem i gjallë.


Ndërsa Hodo Nivica gjatë këtyre luftrave të vazhdueshme u sëmurë, e më vonë vdiq, por në fakt thuhet se e helmuan :

…Të enjten e të xhumanë

Hodo trimi e dha xhanë

Hingëllin i shkreti kalë

Hingëllin e s′do të hajë

Njëzet vetë dot s′e mbajnë…..


Hodua në vitin 1852 I plagosur vdiq në afërsi të Rekës varri në Shpuzë. ( Mal të Zi )Por në  fakt u helmua. Rapsodi popullor e ka përshkruar me shumë dashuri figurën e ndritur të këtij udhëheqësi të madh të kryengritjes mbarë popullore kundër sundimit turk :

O bajrak i kuq me lule

Kaza më kaza u ngule                             

Parësinë e sëmurë

Parësinë e Vilajetit

Hodo kapedan i detit

I rri për karshi dovletit

O Hodo , Hodo Nivica

I lartë si Këndrevica.........

Apo për trimërinë e tij :

Gjylja në kokë i ra

Koka në dysh ju ça

Ai bën sikur se pa.