Loading...
Kanan Maloçalaj lindi, në fshatin Nivicë, të qytetit të Tepelenës, në vitin 1890. Aty, ai mori edhe edukimin e parë, duke ndjekur shkollën fillore dhe më pas plotore, prej ndjenjave patriotike dhe atdhetare, Ai që në moshë të re ju bashkua çetës së Ҫerçis Topullit në luftë kundër turqëve. Më vonë ai do të përfshihej në luftën kundër shovinistve grekë me çetat e “M.Gramenos”për të mos u shkëputur asnjë çast deri në 1920 me çetën e Selam Musait në luftën e Vlorës. Jeta ishte e vështirë dhe plot varfëri, por Kananit nuk i rrihej dhe ju bashkua luftës kundër regjimeve në fuqi.
Kanan Maloçalaj
Në 4 prill 1943 forca të shumta italiane mbritën në Nivicë. Ata e kishin informacion se s’do ta kishin të lehtë në këto vënde të serta stërralli. Ata do të priteshin me luftë dhe për këtë qëllim ata nuk erdhën drejt nga rruga kryesore por, të shpërndarë në formacion luftimi. U deshën shumë orë luftime për të arritur në Nivicë. Pati shumë të rënë në përpjekje. Me të mbritur në Nivicë, ata bënë terror! Dogjën shtëpinë e dëshmorit Dalip Tare dhe pasi i vendosën flakën ata hodhën të gjallë në zjarr, babain e Dalipit, z. Tare Seferi, në atë kohë rreth 65 vjeç. Pas kësaj ata zunë në befasi, anëtarin e njësitit gueril Asef Kadrinë, të cilin e morën me vete deri në vëndin e quajtur Kalibaq. Pas torturave të shumta e të tmeshëme që i bënë, për t’ju treguar vëndodhjen e partizanëve ai nuk i duroi dot dhe e qëllon oficerin Italian me pëllëmbë. Ai duke parë torturat që ju bënë dhe se ai, nuk do të kishte shpëtim u hodh nga shkëmbi ku edhe flijoi jetën e tij, për të mbetur i gjallë, në panteonin e pavdeksisë, e për t’u kujtuar në breza. Gjatë gjithë qëndrimit prej 20 ditësh të forcave italiane në Nivicë, ata mbollën terror për tu dorëhequr nga lufta. Ata jo vetëm që nuk i thyen dot antarët e njësitit, por pësuan edhe humbje të rënda. Në atë kohë çetat teritoriale po zgjeroheshin. Ҫeta drejtohej nga Feim Sejdiu dhe Xhule Memishahu. Duke parë rezistencën e këtyre njësiteve, forcat italiane po tërhiqeshin për në Tepelenë dhe Gjirokastër. Në këtë kohë Kanan Malua ka qënë në krye të detyrës, si anëtar i Këshillit Krahinor dhe njëkohësisht, anëtar i Kshillit të Nivicës. Duke ecur rrugës për në Tepelenë, ai spinunohet dhe e arrestojnë. Pas arrestimit atë e dërgojnë në iternim në Porto Palermo, si njeri i lidhur me luftën Nacional Çlirimtare dhe njeri i rrezikshëm për fashizmin. Një çetë e përberë nga 70 vetë, shumica Niviciotë vepronte në krahinën e Kurveleshit dhe në Delvinë. Kjo çetë drejtohej nga Demo Emini, Bejo Duka e Kanan Malo. Në 2 Maj 1908 kjo çetë sulmoi Sarandën dhe pas kësaj u largua përsëri në mal, për tu riorganizuar sërish.
Dy ditë Maji në të
ryrë
Kapedan more Demo,
Se ç’i mblodhe shoqërinë
Kanan Malo, Bejo trimnë,
More Bejon e Kananë
Kërceve përmbi Sarandë,
Prishe hyqymet e bankë
Sulltani vesh le ta marrë,
Neve jemi shqipëtarë!
Pas çlirimit të vëndit, jeta dhe veprimtaria e Kananit do të vazhdonte si për ç’do Niviciot tjetër. Në mjerim e me halle do te rindërtonin shtëpitë e shkatërruara e të djegura nga lufta. Bazat e vetëme ishin blektoria dhe bujqësia ku mund të siguronin ato pak të ardhura për të përballuar jetesën. Kanani ishte i prerë dhe korrekt! Ai nuk hoqi dorë nga angazhimet e tij për të përfaqësuar jo vetëm fshatin e tij, Nivicën, por edhe më gjërë duke u zgjedhur në forumet drejtuese të kshillit popullor.Jeta e Kananit ishte e gjallë dhe aktive. Do të aktivizohej në jetën shoqërore dhe atë sociale. Kështu në vitin 1947 mori pjesë në hekurudhën Peqin –Elbasan së bashku me shumë Niviciotë të tjerë. Ndërsa në vitin 1949 ai do të zgjidhet anëtar i kryesisë rrethit Tepelenë. Në vitin 1954 kanë dalë vullnetarë për të punuar në minjerën e qymyr gurit në Memaliaj Tepelenë. Kanani së bashku me këta bashkë fshatarë të tij dhe pikërisht, Bejo Bresho, Xhafo Xhimo, Aqif Bega, Gjylani Duka, Murat Orhani, Xhezo Lopa, Hulusi Runa, Demo Hoxha, Ymer Ceka e Shuaip Lila. Kanani punonte me pastërti, ishte njeri trim dhe i ndershëm, aftësi të cilat i kishte çfaqur edhe gjatë luftës. Ishte praktik dhe i kudo gjëndur. Atij nuk i pëlqenin dredhitë dhe padrejtësitë, ndaj kërkonte që edhe fryma e pushtetit të ndikonte njëlloj tek të gjithë njerzit, pa dallime e hatëre. Seicili të merrte atë që i takonte. Në një takimin të organizuar në fshatin Kuç, të Kurveleshit, ku mori pjesë edhe Enver Hoxha, në atë kohë udhëheqësi vëndit, Kanani kur mori fjalën për të diskutuar ai do të shprehej tekstualisht me fjalët e mëposhtëme! Luftën e fituam shoku Enver, por tani duhet ti shohëm njesoj si gruan e ve, ashtu edhe djalin e varfër. Kaq u desh dhe njerzit e pranishëm ja plasën gazit. Kanani e ruajti qetësinë dhe vazhdoi. Ne luftuam që ç’do gjë ta ndërtojmë dhe ta shijojmë bashkë, njëlloj të gjithë, ashtu si edhe dje në luftë.
